Mine Özdemir Güneli – İstanbul Eyüpsultan’da özel bir lisede Y.K. isimli öğrencinin okuldan atılmasından sorumlu tuttuğu Okul Müdürü İbrahim Oktugan’ı (74) silahla vurarak öldürmesi okullarda şiddet sorununu yeniden gündeme getirdi. Öğrencilerin kendi akranlarına uyguladıkları şiddetin yanı sıra öğretmenlerine silahlı saldırıda bulunacak kadar ileri gitmesi, çözüm için acil adımlar atılması gerektiğini gösteriyor. Milli Eğitim Bakanlığı okullarda “her türlü şiddete sıfır tolerans” sloganıyla öğrenciler, veliler ve öğretmenlere yönelik pek çok eğitim veriyor. Ancak arka arkaya yaşanan olaylar daha fazla adım atılması gerektiğini ortaya koyuyor.
ŞİDDET ONAYLANIYOR
Öğrencilerin şiddete başvurmalarının birçok nedeni var. Ankara Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı Başkanı ve Türk PDR Derneği Genel Başkan Vekili Prof. Dr. Metin Pişkin, öğrencilerin ailelerinde sevgi ve şefkat görmemelerini, duygularını yönetememelerini, dizi, film, dijital oyunların şiddete özendirmesini sorunun en temel sebepleri olarak sıralıyor. Pişkin’in tespitlerine göre diğer sebepler şöyle:
Gençlerin şiddeti bir sorun çözme yöntemi olarak benimsemesi. Şiddetin toplumda veya gencin çevresinde onaylanması ve gencin şiddeti model alarak bunu davranışına yansıtması.
Sorunları şiddetle çözeceklerine inanmaları.
Öfkelerini kontrol etmeyi öğrenmemeleri.
Saldırgan davranışlara izin veren aile ve sosyal çevrenin olması.
Başarısızlık duygusunu şiddetle telafi etme yolunu seçmeleri.
OKULDA ŞİDDETE KARŞI ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Veli ve kantinciler dahil herkese eğitim
Prof. Dr. Pişkin, şiddete karşı çözüm önerilerini ise şöyle sıralıyor:
Öğrenciler, öğretmenler, veliler, hatta kantin görevlileri ile okul servisi sürücüleri de eğitilmeli, şiddete ilişkin farkındalıkları ve duyarlıkları artırılmalı.
Saldırgan çocuklar için müdahale programları geliştirilmeli, bu programlarda öfke kontrolü, stres yönetimi, empati, kendini denetleme stratejileri, çatışma çözme ve sosyal beceri eğitimi gibi konulara yer verilmeli.
Sadece akademik başarıya değil, aynı zamanda karakter eğitimine de önem verilmeli, çocuklara erken yaşlardan itibaren olumlu değerler kazandırılmalı.
Şiddetin kabul edilemez olduğu sıkça vurgulanmalı, şiddete sıfır tolerans tanınmalı.
Öğrencilere şiddete başvurmak yerine kullanabilecekleri alternatif davranışlar öğretilmeli.
Her kademe ve sınıf düzeyinde öğrencilerin sosyal ve duygusal gelişimine dönük etkinlikler yapılabilmesi için müfredata haftada iki saat PDR dersi konulmalı.
KENDİNİ KORUYABİLMELİ
Kendilerini yeterince koruyamayan öğrencilerin kaçınma ve geri çekilme davranışlarının yerine şiddete medeni ölçülerde dur diyebilecek beceriler kazandırılmalı.
Okul çevresinde ve okulda şiddet eylemlerinin en sık yaşandığı yerlerde güvenlik için ek önlemler alınmalı. Özellikle nöbetçi öğretmenlerin bu bölgeleri sık sık kontrol etmesi sağlanmalı.
Okulda sosyal, kültürel ve sportif etkinliklere olabildiğince fazla yer verilmeli.
En az akademik başarı kadar düzgün davranışlar da ödüllendirilmeli, duygularını yönetebilmeleri konusunda psiko-eğitim programları uygulanmalı.
ÇOCUĞUN DİLİ OYUNCAKLAR
Uzman Klinik Psikolog ve Psikoterapist Fundem Ece de çocukların şiddete yönelmesinde dijital oyunların, film ve dizilerde gördükleri karakterlerin çok etkili olduğuna dikkat çekiyor. Ece, çocuklarda şiddetle ilgili olarak şunları kaydediyor:
Çocuklar şiddete yönelmeden önce bazı davranışlarıyla belirti verebiliyor. Bu belirtiler, uykusuna, yemeğine, sosyal ilişkilerine, oyunlarına yansıyor. Çocuğun dili oyuncaklar. Kendisini ifade etme aracılığı da oyunu nasıl oynadığıdır. Orada zarar verme ihtiyacını oyuna yansıtıyor. Belli ki bir agresyon var, onu taşıyamıyor.
UZMAN DESTEĞİ
Şiddet fark edildiğinde göz ardı edilebiliyor. Aileler, çocuklarını uzman desteğine yönlendirmekten kaçınabiliyor. Rol modeli olmak en güzel iyileştirici etmenlerden biri. Ama artık belli bir noktaya geldiyse uzmandan destek alınmalı. Çocuğun yanı sıra aileyle de yoğun çalışılıyor.
OYUNLAR VE FİLMLER
İhmal edilen çocuklar, dijital oyunlarla zaman geçirdiklerinde rol modeli olarak oradaki karakteri alacaktır. Özellikle savaş oyunlarını oynayan çocuklar agresyonu oradan örnek alıyor. Dijital oyunlarda sanal arkadaşlarıyla konuştukları konular küfür içerebiliyor. Belli bir yaş aralığındaki çocuklar gerçek ile sanalı karıştırabiliyor. Sinema filmleri, diziler de şiddeti özendirebiliyor.
EĞİTİMDE ŞİDDETTE CEZALAR ARTACAK
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, TOBB Türkiye Eğitim Meclisi’nde gerçekleştirdiği konuşmada okullarda özellikle öğretmenlere yönelik şiddetin önlenmesi için yeni düzenlemeler yapıldığını söyledi. Bu konuda toplumun tamamının seferberlik haliyle mücadele etmesi gerektiğini belirten Tekin, “Öğretmenlik Meslek Kanunu ile ilgili yaptığımız hazırlık çalışmalarının içinde öğretmene yönelik şiddetin ceza yaptırımları konusunda daha farklı değerlendirilmesine yönelik hukuki tedbirlerimizi aldık. Yasal düzenlememiz de metnin içerisinde var. Dolayısıyla Öğretmenlik Meslek Kanunu ile ilgili yasal süreç başladığında bu konuda da tedbirimizi almış olacağız” dedi.
AKRAN ZORBALIĞINA KARŞI LİSE VE ORTAOKULDA YAPTIRIM VAR
MEB, liselerde akran zorbalığını disiplin suçu kapsamına aldı. Buna göre zorbalık uygulayan öğrenciye, kınamadan başlayarak okul değiştirme hatta örgün eğitim dışına çıkarmaya kadar ceza uygulanabiliyor. Yine ortaokulda da istenmeyen davranışlarda bulunan öğrencilere önce uyarı cezası veriliyor, öğrencinin davranışlarında bir değişme olmazsa sırasıyla kınama ve okul değiştirme cezası uygulanıyor. Ancak akran zorbalığı ilkokullara kadar inmiş durumda. Sorunun çözümü için de rehber öğretmenlere önemli görevler düşüyor.
ARTIK SIRADAN HALE GELDİ
Son zamanlarda medyaya yansıyan okullardaki şiddet olaylarından bazıları şöyle:
Mardin Kızıltepe’de devamsızlık ve disiplin cezaları nedeniyle okuldan atılan lise son sınıf öğrencisi kız, okulun kapalı kapısından giremeyince tabanca ile havaya ateş açtı.
Ankara Pursaklar’da 12. sınıf öğrencisi R.U., okulda elektronik sigara ile yakalandı. Durumu velisine bildiren müdür yardımcısını bıçaklayarak yaraladı.
Siirt’te bir lisenin önünde iki öğrenci grubu arasında çıkan tartışma tekmeli, bıçaklı kavgaya dönüştü. Biri ağır olmak üzere üç öğrenci yaralandı.
Aksaray’daki bir fen lisesinde 12. sınıfta okuyan iki öğrenci, 10. sınıf öğrencisi M.S.A.’yı tuvalete kilitleyip dans etmesini istedi. M.S.A. dans etmeyi kabul etmeyince iki öğrenci tarafından darbedildi.
İzmir Tepecik’te yaşları 9-13 arasında değişen altı kız çocuğu, yaşıtları olan Ayşenur’a 15 gün boyunca işkence etti.
Konya Meram’da lise öğrencileri bir arkadaşlarını ağaca bağlayarak zorbalık yaptı.
