Cumhurbaşkanı Erdoğan, Arnavutluk’un başşehri Tiran’a yaptığı resmi ziyaret dönüşünde, uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Erdoğan’ın gazetecilerin sorularına verdiği cevaplar şöyle:
SORU: İstanbul’da Rusya Devlet Lideri Sayın Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Lideri Sayın Volodimir Zelenskiy arasındaki görüşme ihtimali tarihi bir fırsat olarak görülmüştü. Siz, gerek arabuluculuk noktasında gerekse kalıcı bir ateşkes ve barışın sağlanması noktasında dünyada en samimi ve ağır çabası gösteren dünya önderisiniz. Bu görüşmelerin gerçekleşememesi, Putin ve Zelenskiy ortasındaki görüşmenin olmaması hangi faktörlere bağlı sanki? Nerede aksaklık yaşandı? Bundan sonra sürecin yeniden olumlu bir noktaya gelinebilmesi için hangi adımların atılması gerekir? Sizin beklentiniz nedir efendim?
Burada bizden kaynaklı rastgele bir durum kelam konusu değil. Burada faal pozisyonda olan önderler kimlerdir diye baktığımız vakit, Sayın Putin burada önemli bir başat aktör. Sayın Trump da aynı biçimde başat aktör. Sayın Zelenskiy de aynı durumda. Biz bunların hepsine davetimizi yaptık. İstanbul’da iki ülkenin heyetlerini bir ortaya getirmemiz 24 Şubat 2022’de başlayan savaşın sona ermesi ve bölgede barışın tesisi için son derece kıymetli. Biz başından beri savaşın sona ermesi için ağır bir efor sarf ediyoruz. Bu tepe de çabalarımızın nihayetinde barışın kapılarını açacak kıymetli bir adım olarak planlandı. Türkiye olarak adil ve kalıcı barış için uğraş gösteriyoruz. Yalnızca “savaş bitsin” demekle kalmıyor, bunun için yol öneriyor, yer hazırlıyor, davetler yapıyoruz. Öncelikle savaşın sona ermesi için silahların susması, diplomasinin konuşması lazımdır. Barış müzakereleri başlamalı, bu fırsat kaçırılmamalıdır. Bu savaşın çatışmalarla, silahlarla bir sonuca ulaşması mümkün değildir. Barış görüşmelerinden kesin bir sonuç almak en büyük dileğimiz. Münasebetiyle biz bu savaşın nihayete ermesi için arabuluculuk rolümüzü sürdürmeye kararlıyız. Taraflar ortasında diyalog kanallarının açık tutulması ve müzakerelerin devam etmesi için her türlü çabayı göstereceğiz.
SORU: ABD direkt Hamas ile görüşerek Hamas’ın elindeki Amerikalı vatandaşı özgür bırakması Netanyahu’yu açıkçası biraz kızdırdı. Netanyahu’ya yönelik Avrupa’dan da reaksiyon sesleri artmış durumda. Siz de son konuşmanızda “Gazze için yüreklere su serpen müjdeli haber almayı umut ediyoruz” dediniz. Gazze’ye sizin teşebbüsleriniz sayesinde Kurban Bayramı’ndan evvel müjdeli bir haber gelebilir mi?
Biz şu anda Kızılay’ımızla, kendi altyapımızla Gazze’ye her türlü besin yardımını yapıyoruz, yapmaya devam ediyoruz. 7’den 70’e o çoluk çocuk, bayan, erkek Gazzelilerin ellerinde tencere, tava ile nasıl yemek sırasına girdiklerini görüyorsunuz. Orada adeta açlığa mahkûm edilen bir millet var ve bunlara yönelik neler yapıldığını görüyoruz, görüyorsunuz. Elimizden gelen her şeyi yapıyoruz ve bölgeye yönelik besin yardımını yapmış durumdayız. Sağ olsun Kızılay’ımız orada çok önemli bir misyon icra ediyor. Ellerinde önemli ölçüde konserve kavurma var. Bu konservelerle Kızılay o yoksul fukaranın, aç açıkta kalmış olanların imdadına yetişmenin uğraşında. İşte Kurban Bayramı geliyor. Kurban Bayramı ile birlikte de tekrar inşallah bölgeye gerek et olarak, gerek kurban olarak yardımlarımızı ulaştırmanın çabası içindeyiz. Tıpkı halde tekrar konserve tipi yardımlarla oralara ulaşmanın çabası içerisinde olacağız. Gazze bu noktada hakikaten çok mağdur, çok yoksun. Allah yardımcıları olsun. Gazze’nin bir gün bile kaybedecek vakti yok. Bunu her platformda lisana getiriyoruz. Biz görüştüğümüz her başkana, her muhatabımıza bunu anlatıyoruz. Gazze’deki İsrail saldırganlığı durdurulmalı. Bunun için elimizden geleni yapıyoruz. Bölgede kalıcı barışın yolu iki devletli tahlilden geçer. 1967 hudutlarında, başşehri Doğu Kudüs olan, coğrafik bütünlüğü haiz Filistin devletinin kurulması en aktif yoldur. Daha fazla yıkımla, bombayla, mevtle varılacak bir yer yok. İsrail vatandaşlarının güvenliğini, her gün onlarca Gazzeli çocuğu, bayanı, temizi katlederek sağlayamaz. Bu cinnet halini ne kadar erken terk ederlerse, herkes için o kadar düzgün olur.
SORU: Gazze konusundan sonra aslında onunla çok ilintilenecek bir bahis Keşmir sorunu. Türkiye, Hindistan ve Pakistan ortasında kronikleşmiş daha çok sefer savaş sebebi olmuş Keşmir sorununda de bir arabulucu misyonu üstlenecek mi?
Bu bahisle ilgili de elimizden gelen uğraşı gösteriyoruz. Hakikaten bu son gelişmelerde biz Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif ile her türlü görüşmeleri yaptık. Ne yapabiliriz? Biz size nasıl yardımcı olabiliriz? Bunları kendileriyle konuşarak planladık. Ona nazaran adımlarımızı attık. Hamdolsun belirli bir yere de iş geldi. Sonunda barıştılar. Sükûnet ortamı neyse ki sağlandı. Tansiyonun tekrar tırmanmaması için sıkıntıların itidalli bir halde ele alınması tarafları tahlile yaklaştırabilir. Türkiye olarak milletlerarası kuruluşların da dahil olduğu, insan haklarını temel alan bir yaklaşımla sorunun tahlile kavuşmasını dilek ediyoruz. Taraflardan talep gelmesi halinde biz natürel ki üzerimize düşeni yaparız. Biz barış istiyoruz, iki komşu ortasında tansiyon olmasın istiyoruz.
SORU: ABD Dışişleri Bakanlığı Türkiye’ye 300 milyon doları aşan havadan havaya füze satışına onay verdiğini açıkladı. Bu CAATSA yaptırımlarının aşılması manasında bir birinci adım mıdır? Devamı gelir mi? F-35 süreci hızlanır mı? Ve onun ötesinde son periyotta yaşanan gelişmeler Türkiye-Amerika bağları açısından iş birliğinin daha da güçleneceği manasına mı geliyor? Yeni bir periyoda mi giriliyor?
CAATSA’da şunu rahatlıkla söyleyebiliriz, bir yumuşama var. ABD Lideri Sayın Donald Trump ile ve Türkiye’ye yeni atanan ABD Büyükelçisi Tom Barrack’ı kabulümüzde kendisiyle bunları görüştük, konuştuk. O denli zannediyorum ki CAATSA sürecini de çok daha hızlı aşacağız. Bizim iki büyük müttefik NATO üyesi olarak ortamızda savunma alanında hiçbir kısıtlama, pürüz olamaması lazım. Alınan karar, bu bakımdan çok isabetli bir karardır. Stratejik iştirakimizin ruhuna alışılmamış olan tüm mahzurların kaldırılması, en büyük beklentimiz. Bu tarafta atılan her olumlu adım bizim için değerli. Devamının geleceğine de inanıyorum. Dostum Trump’ın vazifeye gelmesiyle birlikte bu hususlarda daha açık, daha yapan, daha samimi bir bağlantıya kavuştuk. Savunma sanayiinden ekonomik bağlara, bölgesel güvenlikten global meselelere kadar Amerika Birleşik Devletleri ile ortak çıkarlarımız var. İş birliğimizi her vakit olduğu üzere karşılıklı hürmet ve anlayış temelinde devam ettireceğiz. Bölgemizde ve dünyada istikrarın tesisi için Türkiye-ABD iştiraki hayati değere sahip. Bu doğrultuda, yapan ve sonuç odaklı bir diyalog tabanı oluşturmanın uğraşındayız.